Zatrudniając nowego pracownika, firma musi zawrzeć z nim umowę. Umowa zawiera na piśmie porozumienie firmy z pracownikiem: cele i zadania pracy, warunki i wynagrodzenie. W niniejszym artykule zrozumiemy, czym różnią się umowy i którą z nich lepiej wybrać.
Najpopularniejszą formą zatrudnienia pracownika w Polsce jest umowa o pracę. Jest to pisemna umowa z nowym pracownikiem zatrudnionym przez firmę. Umowa o pracę określa prawa i obowiązki pracodawcy oraz pracownika: co pracownik musi zrobić dla firmy, a co firma dla pracownika.
Na przykład pracownik musi wykonywać swoją pracę jakościowo. Jeśli jego zadaniem jest sprzątanie powierzchni biurowej, to po czyszczeniu nie powinno być plam, kurzu i innych zanieczyszczeń.
Umowa o pracę przewiduje: godziny pracy, wynagrodzenie (równe lub wyższe od płacy minimalnej w Polsce), prawo do płatnego zwolnienia chorobowego, a także zasiłek urlopowy i rodzicielski.
Jeśli pracownik zachoruje i nie będzie mógł przyjść do pracy otrzymuje zwolnienie lekarskie, czyli L-4. Pracodawca wypłaca pracownikowi chorobowe i nie zwolni go za nieobecność w pracy. Jednak jeśli pracownik jest zdrowy, musi być w miejscu pracy zgodnie z ustalonym harmonogramem. W przypadku systematycznych zaniechań i nieobecności bez uzasadnionej przyczyny pracownik może zostać zwolniony.
Po podpisaniu umowy o pracę przez dwie strony firma staje się pracodawcą, a osoba pracownikiem. Od tego momentu ich relacje regulują normy Kodeksu pracy RP.
Umowa o pracę zwykle przewiduje okres próbny, jednak nie dłuższy niż trzy miesiące. W okresie próbnym pracodawca sprawdza kwalifikacje pracownika, a pracownik lepiej poznaje warunki pracy. Po przejściu okresu próbnego pracownik kontynuuje pracę na podstawie kolejnej umowy, na czas określony. Niniejsza umowa może zostać rozwiązana przed zakończeniem umowy za porozumieniem stron, ze strony pracodawcy, ze strony pracownika lub w przypadku dużego przewinienia w trybie natychmiastowym.
Umowa zazwyczaj jest sporządzona na czas określony, a następnie nieokreślony.
- Umowa na czas określony:
Pracodawca ma prawo do zawarcia tej umowy z pracownikiem tylko 2 razy i na okres nieprzekraczający 33 miesięcy. Wówczas pracodawca ma obowiązek zaproponować pracownikowi umowę na czas nieokreślony. Umowa wygasa automatycznie w dniu wskazanym w umowie, ale może zostać rozwiązana wcześniej za porozumieniem stron.
- Umowa na czas nieokreślony:
Ten rodzaj umowy służy do nawiązania długotrwałego stosunku pracy pomiędzy pracownikiem a pracodawcą. Umowa może zostać rozwiązana za porozumieniem stron, ale także jednostronnie przez pracownika lub pracodawcę.
Termin wypowiedzenia
Termin wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony wynosi: 2 tygodnie, jeśli pracownik przepracował mniej niż 6 miesięcy; 1 miesiąc, jeśli pracownik przepracował więcej niż 6 miesięcy i 3 miesiące, jeśli pracownik przepracował co najmniej 3 lata.
Oprócz standardowej umowy istnieje inna możliwość ustalenia stosunku pracy – umowa zlecenia. Ta umowa jest regulowana nie kodeksem pracy, ale cywilnym. To najczęstszy rodzaj umowy podpisywany z obcokrajowcami w Polsce. Chociaż potocznie ta umowa jest rozumiana jako gorsza niż umowa o pracę, ale to nieprawda.
Korzyści wynikające z niniejszej umowy obejmują:
- elastyczność w ustalaniu warunków współpracy i godzin pracy. Chociaż zleceniobiorcy nie przysługuje urlop, można wynegocjować stawkę wystarczająco wysoką, aby zrekompensować brak zasiłku urlopowego.
- prawo do wypowiedzenia umowy w dowolnym momencie. O ile umowa nie stanowi inaczej, zleceniobiorca ma prawo do wypowiedzenia z dnia na dzień i musi dotrzymać terminu wypowiedzenia tylko wtedy, gdy został on przewidziany w umowie.
- wyższe pensje dla uczniów i studentów. Uczniowie i studenci do 26 roku życia nie są zobowiązani do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. W takim przypadku prawo do opieki zdrowotnej refundowanej przez NFZ mają zapewnić rodzice, uniwersytet lub szkoła policealna.
W Polsce występuje również umowa o dzieło, kontrakt menedżerski oraz samozatrudnienie. W przypadku obcokrajowców tego typu umowy są niezwykle rzadkie.
Wybierz dla siebie odpowiedni rodzaj umowy w oparciu o ich cechy charakterystyczne. Nie próbuj zawierać porozumienia ustnie, ustalając w ten sposób istotne warunki stosunku pracy. W przypadku łamania praw pracowniczych, pracownikowi przysługuje prawo wniesienia skargi do Państwowej Inspekcji Pracy lub Sądu Pracy.